Mersin Büyükşehir Belediyesinin toplu taşımacılık adına dünyada yeni olan “Monoray Projesi” ilk bakışta çok modern  ve sempatik geliyor.

Günümüzde bu tip projeler; metro, hafif raylı sistemler ve tramvay gibi çeşitli yöntemlerle birçok ilimizde tartışılmakta ve bazılarında da uygulanmaktadır. Bu projelerin ana kriterleri olan maliyet, güzergah seçimi, hızı ve tamamlanma süresi hemen hemen her ilde her projede tartışma konusu olmuştur.

Adana hafif metro sistemi maliyet, güzergah seçimi ve tamamlanma süresi açısından tarihi bir derstir. Adana Hafif metro sistemi 14 km için, 340 milyon dolara ihale edildi ve 596 milyon dolara 20 yılda bitirilebildi. Maalesef ki, maliyetle birlikte, yanlış güzergah seçimi olarak da dünyada örneği olmayan bir projedir.

Adana metrosunun nerelere gittiğini ifade edemediğimiz için, nerelere gitmediğini yazalım. Otogar, Havaalanı, Stadyum, Hastaneler, Üniversite, şehir merkezi gibi yolcu potansiyeli yüksek olan çoğunluğun gideceği noktalara gitmemektedir. Dolayısı ile yolcu sayısı yeterli olmadığından işletmede zarar etmektedir.

Mersin’in dev monoray sistemine dönersek; öncelikle 13,1 km’lik güzergahın 70 milyon dolara yapılacak olması dünya ve Türkiye’de yapılan sistemlere bakıldığında maliyet ortalamalarına göre gerçekçi gelmiyor (maliyet açısından Adana’yı baz almıyoruz).

Yap – İşlet – Devret sistemi ile günlük 348 bin yolcu taşıma kapasitesi öngörülerek amorti edeceği ifade edilmektedir. Şöyle bir bakalım; 5 vagonlu bir dizide her seferde 200 yolcu taşınacak ve her sefer 42 dakika sürecek. Bu hesapla günlük 348 bin yolcu taşınması mümkün mü? Ayrıca Mersin nüfusu dikkate alınarak bu güzergah üzerinde yeterli yolcu kapasitesi var mı? Gerçekçi mi?

DPT ve Hükümetin destek vermediği yıllarca konuşuldu. Ancak, teknik olarak istenen kriterlerin sağlanması ve uygunluğu üzerine çalışılsaydı daha doğru tespitler yapılabilirdi. Kentin ihtiyacı var mı? Araştırmasından ziyade herkes yapıyor bizde yapalım düşüncesiyle raylı sistem projesi planlanmaz.

Mersin’de tüm dolmuş güzergahlarında minibüs ve midibüs toplu taşımacılığında sabah ve akşam belirli saatler yoğunluk olmasına rağmen, gün içerisinde yolcu doluluk oranı düşük görünmektedir.

Öncelikle metro, hafif raylı sistemler, tramvay ve MONORAY mı yapalım tartışmasından önce Mersin’de böyle  bir toplu taşıma projesine ihtiyaç var mı? Tespitinin yapılması gerekmektedir.

Tarık Akmanlar, 01/09/2014