Dünyada çok geniş ve kapsamlı bir konu olarak ele alınan kentsel yenileme ve dönüşüm konusu, geleceği bu günden kuracak yeni yaklaşımlarla yönlendirilmeye çalışılıyor. Bu konunun bize yansıması ise; sağlıklı bir çevre ve yaşanabilir bir kent yaratmaktan daha çok yeni bir rant düzeninin oluşturulması şeklinde ortaya çıkıyor.

Çağdaş ve bilimsel bir anlayış, her zaman planlamaya özellikle de deprem riski taşıyan kentlerin planlanmasına büyük önem vermektedir. Yapılaşmanın bir takım ilkelerinin olduğunu bilerek 30-40 yıl sonrasının hesaplarını yaparak nelerin olabileceği düşünülür. Planlamaya ve insana dair bir takım ilkeleri dikkate alır.

Bu gün ise kişi ve grup çıkarını, özel girişimi destekleyen bir anlayış var. Devletin kendisi yatırımcı bir hale gelmiş durumda. Devlet tüm hazine arazilerini sermayesi olarak kullanıyor. Bize ait, kentimize ait, deprem olduğunda toplanacağımız ve çadır kuracağımız, çocuklarımızın nefes alacağı ve oynayacağı boş alan neredeyse kalmadı. TOKİ başta olmak üzere gerek merkezden yapılan ve yönlendirilen yeni imar düzenlemeleri ve tadilatları, gerekse yerel meclisler kanalıyla yapılan imar değişiklikleri kentlerimizi yaşanmaz kılmıştır. Bu durum yeni afetlerin habercisi olarak da gündeme gelmektedir.

Normal yağan yağmurlarda bile kent kanalları suyu taşıyamıyor, dereler taşıyor, trafik saatlerce kilitli kalıyor. Kent insanı afet olmadan neredeyse bir afetin sonuçlarına katlanmak zorunda kalıyor. Yağan yağmur veya kar suçlu olarak ilan ediliyor.

Rant odaklı olan, kişi ve grup çıkarını dikkate alan imar hareketleri kentsel dönüşüm adı altında yeşil alanların, orman alanlarının ve su havzalarının yapılaşmaya açılmasını öngörüyor. Yapılan yeni imar düzenlemeleri kentlerin yaşam alanlarını ve yaşam damarlarını yok ediyor.

Günümüzde sosyal, ekonomik ve fiziksel alanda ortaya çıkan çeşitli değişimlerin hareket noktası bilim, bilgi ve teknolojik alanda baş gösteren gelişmelerle şekillenmektedir. Bugün aşırı hız kazanarak devam eden teknolojik değişimler ve küresel düzen, geçmişten bugüne ulaşan birçok birikimi de yok etmektedir. Özellikle demokrasisi, katılımı ve örgütlülüğü gelişmemiş olan ülkelerde toplumsal ve kentsel değerlerin korunarak geleceğe devredilmesi neredeyse imkânsız bir hale gelmiştir.

Toplumların tarihsel süreçteki gelişimlerine bağlı olarak sürdürülebilirlik, korumacılık, demokrasi, kararlara katılım ve geçmişe olan saygı gibi önemli değerler kimi toplumlarda güçlü, kimi toplumlarda ise oldukça zayıftır. Özellikle demokrasisi gelişkin ve daha örgütlü toplumlarda değişim ve dönüşüm süreci, yok etme ve ortadan kaldırma şeklinde olmaz, olamaz. Geliştirerek koruma ve kullanma, yaşatma, iyileştirme ve geçmişten gelen değerlere kendi döneminin değerlerini de ekleyerek daha da zenginleşme doğrultusunda ortaya çıkmaktadır.

Toplumların dünden bugüne getirmiş olduğu insani değerlerin korunması ne kadar önemli ise, kentsel yenileme ve dönüşüm konusu da, bütünlüklü bir planlama ve kentsel değerlerin korunarak geleceğe devredilmesi de büyük ölçüde önemsenmektedir.